Thứ trưởng Bộ KH-CN chiều 14-5 cho biết đủ căn cứ khoa học để loại trừ hầu hết các nhóm nguyên nhân tự nhiên từ địa chấn, sốc nhiệt, dịch bệnh... để tập trung vào 2 nhóm nguyên nhân chính độc tố học và tảo độc khiến cá chết hàng loạt ở biển miền Trung.
Trả lời phỏng vấn báo chí chiều 14-5 về hiện tượng cá chết hàng loạt ở biển miền Trung thời gian qua, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Phạm Công Tạc nêu rõ bộ này đang nỗ lực cùng với Hội đồng chuyên gia KH-CN và các bộ, ngành liên quan để đưa ra kết luận cuối cùng sớm nhất về nguyên nhân hải sản chết bất thường hàng loạt ở biển Miền Trung thời gian qua để báo cáo Thủ tướng Chính phủ và nhân dân.
 |
| Đủ cơ sở khoa học để kết luận nguyên nhân cá chết hàng loạt |
Bộ KH-CN đã phối hợp với Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam tổ chức đoàn công tác liên ngành gồm các nhà khoa học của các Viện Nghiên cứu liên quan đi khảo sát thực địa tại vùng biển 4 tỉnh miền Trung để tổng hợp thông tin, lấy mẫu và tiến hành phân tích mẫu để đánh giá hiện tượng và tìm hiểu nguyên nhân; đã chỉ đạo Sở KH-CN các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế phối hợp chặt chẽ với các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường theo dõi diễn biến, lấy mẫu hiện trường để phục vụ cho công tác phân tích, xác định nguyên nhân và đề xuất biện pháp giải quyết; báo cáo nhanh kết quả và các đề xuất, kiến nghị về Bộ.
Ngay khi các tổ chức KH-CN độc lập có được một số kết quả phân tích chỉ tiêu ban đầu, Bộ KH-CN đã chủ trì tổ chức cuộc họp với tất cả các tổ chức KH-CN, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan để trao đổi thông tin, kết quả nghiên cứu độc lập, từ đó định hướng kịch bản và các phương án phối hợp nghiên cứu nhằm xác định nguyên nhân hải sản chết hàng loạt.
Thứ trưởng Phạm Công Tạc cho biết theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng chuyên gia KH-CN quốc gia cũng đã mời một số chuyên gia khoa học nước ngoài (Nhật Bản, Đức, Pháp, Mỹ, Israel) có kinh nghiệm tham gia phối hợp xác định nguyên nhân của hiện tượng nêu trên. “Có thể nói, tất cả lực lượng các tổ chức KH-CN, nhà khoa học trong nước với những chuyên ngành có liên quan đã tham gia vào quá trình phân tích, đánh giá và xác định nguyên nhân của hiện tượng hải sản chết hàng loạt này” – ông Tạc cho hay.
Theo Thứ trưởng Bộ KH-CN, đến nay đã xác định đây là sự cố môi trường trên diện rộng, mà việc giải quyết về mặt khoa học vừa đòi hỏi huy động liên ngành vừa yêu cầu tính chuyên sâu cao trong từng xem xét phân tích khoa học.
Thứ trưởng Tạc cho biết bằng sự nỗ lực vào cuộc không kể ngày đêm của các tổ chức KH-CN, các nhà khoa học liên ngành như: Hải dương học, địa chấn thủy văn, động học dòng chảy, hóa học, sinh học, bệnh học, sinh thái, viễn thám, kỹ thuật hạt nhân… tính đến thời điểm ngày 26-4-2016 các kết quả phân tích cho thấy đã đủ căn cứ khoa học để loại trừ hầu hết các nhóm nguyên nhân tự nhiên từ địa chấn, sốc nhiệt, dịch bệnh... và khu trú tập trung vào hai nhóm nguyên nhân chính độc tố học và tảo độc.
Có thể khẳng định việc cập nhật liên tục diễn biến hiện trường và phối hợp tổ chức lấy các mẫu vật, kết hợp với phân tích hồi tố về điều kiện thực địa lúc xảy ra sự cố môi trường, đã đáp ứng cho yêu cầu nghiên cứu, phân tích để xác định nguyên nhân một cách khoa học. Các đối tượng lấy mẫu: Cá, nước (tầng mặt và tầng đáy), trầm tích, san hô, sinh vật phù du, hệ sinh thái biển, động vật đáy, các dữ liệu ảnh viễn thám… là cơ sở để phân tích đánh giá đầy đủ kết luận khoa học.
Thứ trưởng Bộ KH-CN nêu rõ cho đến nay, các kết quả phân tích mẫu, kết quả đối chứng đã cơ bản thể hiện sự hội tụ và phù hợp với những quy luật và diễn biến thực địa. Kịch bản nguồn phát sinh tác động, lan truyền ra sao, ảnh hưởng đến cá và sinh vật biển kể cả san hô như thế nào đã dần được sáng tỏ. Trao đổi trực tiếp với các nhà khoa học cho thấy hơn một tháng qua chúng ta đã nỗ lực và cũng đã đi một chặng đường dài đến giai đoạn nước rút cuối cùng thực hiện mục tiêu đề ra. “Như vậy, có thể nói đã đủ cơ sở để khẳng định sẽ có được câu trả lời với căn cứ khoa học thuyết phục, được quốc tế thừa nhận. Bộ KH-CN đang nỗ lực cùng với Hội đồng chuyên gia KH-CN và các bộ, ngành liên quan để đưa ra kết luận cuối cùng sớm nhất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và nhân dân” - ông Tạc nói.
Trước đó, như Báo Người Lao Động đã thông tin, hiện tượng cá chết bất thường hàng loạt bắt đầu xảy ra từ ngày 6-4 vừa qua tại Hà Tĩnh (khu vực cảng Vũng Áng và các xã Kỳ Lợi, Kỳ Hà của thị xã Kỳ Anh), sau đó tiếp tục xảy ra tại các tỉnh: Quảng Bình ngày 10-4, Thừa Thiên - Huế ngày 15-4, Quảng Trị ngày 16-4 với số lượng và tần suất theo thời gian tại từng tỉnh khác nhau và kéo dài đến khoảng 4-5 vừa qua. Trong đó, hải sản chết nhiều tại tỉnh Hà Tĩnh từ ngày 6 và 7-4, tỉnh Quảng Bình từ ngày 14 và 15-4, tỉnh Thừa Thiên Huế từ ngày 16 và 17-4 và tỉnh Quảng Trị từ ngày 18 và 19-4. Từ ngày 24 đến 26-4, cùng với hiện tượng hải sản chết hàng loạt tại Hà Tĩnh quay trở lại thì trên biển xuất hiện dòng triều màu nâu; ngày 4-5 xuất hiện dòng nước màu nâu đỏ tại Quảng Bình.
Qua theo dõi của Tổ công tác hiện trường, từ ngày 4-5 đến nay không còn phát hiện hiện tượng bất thường tại khu vực này nữa.
Theo Thứ trưởng Phạm Công Tạc, tại thời điểm đó, quy mô và tính chất của hiện tượng hải sản chết chưa thể hiện dấu hiệu đầy đủ của một sự cố thảm họa môi trường trên diện rộng.
D.Ngọc/Người lao Động
