Lễ cúng thổ công, "ăn cỗ cả mâm" là một trong những tập tục truyền thống của người dân tại thôn Tân Tạo, Nhật Tiến, Hữu Lũng, Lạng sơn. Đây được coi là phong tục của người Nùng vào mùng 2 hoặc mùng 4 tết hàng năm, tập tục này không chỉ có ở nguyên Hữu Lũng mà còn có ở rất nhiều bản, làng khác tại Lạng Sơn như Quang Lang, Chi Lăng vv...
Lễ cúng thổ công mang ý nghĩa cầu một năm mới an lành, hạnh phúc, vụ mùa bội thu. Lễ cúng thổ công của người Nùng không chỉ là sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng mà còn là nơi để người trong thôn xóm gặp gỡ nhau ngày đầu năm mới. Ai cũng cầu khấn cho xóm làng yên vui, đầm ấm, ngày mùa bội thu.
 |
| Lễ cúng thổ công - ăn cỗ cả mâm tại Hữu Lũng, Lạng Sơn mùng 4 tết âm lịch |
Tùy vào từng ngôi miếu, đền mà những lễ cúng được bày khác nhau, nhưng đều phải tuân thủ một nguyên tắc nhất định đó là mỗi gia đình khi dâng lễ đến thổ công đêu phải chuẩn bị đầy đủ chu đáo các lễ vật cúng tiến. Hết một tuần hương, các nhà mang lễ về và mới tổ chức cúng tại gia đình. Một số dòng họ sẽ tổ chức hóa vàng ngay trong ngày mùng 2 Tết.
Một số làng khác khi dâng lễ vật lên thần linh xong sẽ gom lại một chỗ trong sân miếu để cùng nhau nhâm nhi ly rượu chúc mừng cho một năm mới mùa màng bội thu. Ai có lễ bao nhiêu sẽ phải dùng hết bấy nhiêu lễ vật, điều ấy để chứng minh với thần linh sự thành kính và tôn trọng của gia đình dành cho các vị thần linh.
Còn ở một số làng khác theo như Bà Lò Thị Kèm (82 tuổi, xã Quang Lang, Chi Lăng, Lạng Sơn) cho hay, mâm lễ gồm con gà trống thiến luộc, bánh chưng, bát cơm, chai rượu, thẻ hương, bánh kẹo. Nhà nào thờ bao nhiêu bát hương sẽ đem từng ấy chiếc chén để rót rượu mời ông bà tổ tiên đến cùng tri ân những người đã bảo vệ xóm làng. Theo bà Kèm, người dân quan niệm ai ra miếu sớm sẽ có lộc lớn nên mọi người đều cố gắng tới sớm, có khi từ mờ sáng.
 |
| Cả làng tập trung bày lễ, rồi cử người đến cúng khấn tại Chi Lăng, Lạng Sơn |
 |
| Cúng xong cả làng sẽ quây quần cùng nhau uống rượu chúc tết, nhà ai có bao nhiêu lễ mang đi đều phải ăn hết mới về |
 |
| Lễ cúng bày tại sân thổ công rồi cùng nhau uống rượu chúc mừng năm mới một mùa màng bội thu |
Gần đây trên mạng xã hội xôn xao về những mẫm cỗ với tiêu đề ăn cỗ cả mâm, nhưng điều đó không đúng với sự thật, mà đây là lễ cúng thổ công, nhiều làng dân số đông thì lễ cúng sẽ được bầy cả ra ngoài đền với ý niệm của các bậc già làng, ai đến trước sẽ được thần linh phù hộ và nhiều may mắn hơn. Lễ vật sẽ được bày từ trong ra ngoài theo thứ tự người đến trước bày trước gần với bàn thờ thổ công, cứ như vậy lễ vật cúng thổ công sẽ được bày trải đều từ trong ra ngoài đến khi nào hết mới thôi.
Nguyễn Trường/blogcamxuc.net
