Ngày 22-12-1949, trong thư gửi bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích nhân kỷ niệm năm năm ngày thành lập quân đội, Bác Hồ viết: “Quân đội ta quen gọi Đại tướng tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp là anh cả. Cách gọi thân ái ấy rất đúng với tinh thần và lịch sử của quân đội ta...”.
Liệu có ngẫu nhiên không, khi nhận sứ mệnh thành lập đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, Võ Nguyên Giáp lại lấy bí danh là Văn. Có thể là ngẫu nhiên khi người trí thức họ Võ lại được lịch sử trao cho một sự nghiệp cầm quân đánh giặc, một "võ công". Bi ẩn của lịch sử thì cũng khó mà phân bua, giãi bày cho rành rẽ. Nhưng có lẽ điều nói dưới đây, một hiện tượng lịch sử thanh thiên bạch nhật rõ ràng này thì lại pha chút huyền ảo : xin học đòi Nguyễn Du mà nói rằng, "Võ công nết đât, nhân Văn tính trời"! (+)
 |
| Chủ tịch Hồ Chí Minh và đại tướng Võ Nguyên Giáp bàn kế hoạch tác chiến chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) |
Đồng chí Võ Nguyên Giáp đã có vinh dự và trách nhiệm lớn là người xây dựng và chỉ huy quân đội ta từ ngày đầu thành lập, một đội quân du kích với 34 chiến sĩ và vài chục khẩu súng trường, súng kíp thô sơ đã từng bước lớn lên thành những trung đoàn, đại đoàn thiện chiến để làm nên một Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu”.
Đội quân du kích ngày ấy lại đã vươn lên chính qui hiện đại với những sư đoàn, quân đoàn hùng mạnh, để đi đến một mùa xuân toàn thắng! Qua hơn 30 năm xây dựng và chiến đấu, đội quân đó đã cùng toàn dân đánh bại quân đội xâm lược của hai đế quốc lớn, giành lại độc lập thống nhất hoàn toàn cho Tổ quốc, được nhân dân cả nước gọi bằng cái tên trìu mến là bộ đội cụ Hồ. Đồng chí Võ Nguyên Giáp là người có công đầu trong việc tạo nên hình ảnh đó qua “Mười lời thề danh dự” do ông soạn thảo.
 |
| Chủ tịch Hồ Chí Minh và đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp tại Sở chỉ huy Chiến dịch Biên giới (1950). |
Đồng chí đã cùng nhiều cán bộ cao cấp của quân đội đi nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng chính qui và tác chiến hiệp đồng binh quân chủng của Liên Xô, vận dụng sáng tạo để đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở miền Nam và cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của Mỹ trên miền Bắc.
Thượng tướng - giáo sư Hoàng Minh Thảo, nguyên giám đốc Học viện Quân sự cấp cao, tư lệnh mặt trận Tây nguyên - có lần đã nói (1981): “Võ Nguyên Giáp là bậc thầy về cách đánh. Ông luôn tìm ra cách đánh độc đáo và sáng tạo, vừa đảm bảo thắng lợi cao nhất cho trận đánh, vừa hạn chế đến mức thấp nhất thương vong cho tướng sĩ. Ông là vị thống soái có tài thao lược kiệt xuất...”.
Đồng chí Võ Nguyên Giáp đã viết và cho xuất bản gần 100 tác phẩm bao gồm các luận văn về tư tưởng Hồ Chí Minh, về đường lối quân sự của Đảng, về nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân, về chiến tranh nhân dân đất đối không, chiến tranh nhân dân trên chiến trường sông biển, về vũ trang quần chúng cách mạng đi đôi với xây dựng quân đội nhân dân, về chiến thắng Điện Biên Phủ cùng các tập hồi ký từ thời kỳ đầu thành lập quân đội đến khi kết thúc cuộc chiến tranh chống Mỹ, về các đề tài kinh tế, văn hóa, khoa học, kỹ thuật...
Với bao nhiêu tác phẩm quan trọng ấy, Võ Nguyên Giáp vừa là nhà chính trị, nhà quân sự, nhà văn hóa, nhà khoa học, nhà lý luận quân sự hàng đầu của VN trong thời đại Hồ Chí Minh. Đồng chí Võ Nguyên Giáp không chỉ là một tổng tư lệnh “văn võ song toàn” mà còn là một người chỉ huy “đức tài trọn vẹn”, xứng đáng là học trò gần gũi và xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Có mặt ở Điện Biên Phủ trong những tháng ngày gian khổ đó, nhà văn Nguyễn Đình Thi từng nhận xét: “Một vị tổng tư lệnh, đồng thời là người chỉ huy chiến dịch mà viết thư gửi chiến sĩ với những lời thân mật như anh em, quả là điều hiếm thấy trong chiến tranh các nước!”. Cố thượng tướng Trần Văn Trà, nguyên tư lệnh các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam, nói: “Võ Nguyên Giáp là tư lệnh của các tư lệnh, chính ủy của các chính ủy”, “là một tổng tư lệnh biết đau với từng vết thương của mỗi người lính, biết tiếc từng giọt máu của mỗi chiến binh”.
Xúc động trước tình cảm của người chỉ huy cao nhất của quân đội đối với các liệt sĩ hi sinh trên đỉnh đèo Phulênhích, trung tướng Đồng Sĩ Nguyên - nguyên tư lệnh binh đoàn 559 - viết trong hồi ký: “Những giọt nước mắt dành cho những chiến sĩ vĩnh viễn nằm lại trên trọng điểm này của vị tổng tư lệnh giữa chiều Trường Sơn thật sự thấm đậm tình người, lắng sâu trong tâm khảm chúng tôi, không thể nào quên được!”.
Đồng chí Võ Nguyên Giáp có hạnh phúc lớn là được sự tin yêu và ngưỡng mộ hầu như tuyệt đối của toàn quân và toàn dân, sự kính trọng của nguyên thủ quốc gia nhiều nước và bạn bè quốc tế. Đồng chí lại có hạnh phúc lớn là người sống lâu nhất trong những người lãnh đạo chủ chốt của Đảng và quân đội ta kể từ thời kỳ tiền khởi nghĩa đến nay.
 |
| Ngày 22/12/1944, tại Cao Bằng, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân làm lễ thành lập với 34 chiến sĩ, do Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy. |
Các tướng lĩnh, sĩ quan nguyên là cán bộ, học viên khóa 1 Trường võ bị Trần Quốc Tuấn tặng trướng:
Theo Bác, vì dân, tầm vũ súy,
Thao lược, quân công sánh Lý Trần,
Đẹp chín mươi mùa xuân thế kỷ,
Sao vàng lấp lánh nét nhân văn.
Đảng bộ và nhân dân quê hương Quảng Bình đề tặng:
Quảng bá uyên thâm vị tướng tài,
Bình sinh nợ nước nặng hai vai,
Ghi sâu công trạng ngời trang sử,
Ơn nghĩa nhân sinh thắm đượm hoài.
Đại tá, nhà văn Nguyễn Trần Thiết vừa làm một bài thơ mừng đại tướng tròn 97 tuổi với những câu ca ngợi như sau:
Dù có truy tìm lịch sử khắp đông tây kim cổ,
Từ trước Công nguyên cho đến ngày 25-8-2007 của thế kỷ 21 này,
Vẫn không có người thứ hai,
Mừng đại, đại thọ 97 xuân, Hãnh diện, hiên ngang đeo lon đại tướng.
...
Nếu có mời các nhà bác học châu Âu, châu Á, châu Phi, châu Mỹ, châu Đại Dương,
Cùng soi tìm chỉ thấy người duy nhất nêu gương,
Tròn 59 năm, tính từ ngày làm lễ thụ phong đã có 21.535 ngày,
Anh Võ Nguyên Giáp mang trên vai quân hàm đại tướng.
Anh là tướng trong lòng dân.
...
Anh là vĩ nhân
Sẽ sống mãi mãi trong dân vạn đời.
Đây thật sự là phần thưởng vô giá dành cho một trong những vị khai quốc công thần, xứng đáng với 10 chữ vàng: “Võ công truyền quốc sử, văn đức quán nhân tâm” (tạm dịch: Chiến công lưu truyền lịch sử dân tộc/ Nhân văn đức độ thấu tận lòng người) do Viện Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh kính tặng.
Nhớ lại đầu năm 1948, sau khi quân và dân ta đánh bại cuộc tiến công lớn của quân Pháp vào căn cứ địa Việt Bắc do đại tướng Valluy - tổng chỉ huy quân viễn chinh xâm lược Pháp - chỉ huy, Trung ương Đảng và Chính phủ lần đầu tiên phong quân hàm cho một số đồng chí lãnh đạo và chỉ huy quân đội, đồng chí Võ Nguyên Giáp được phong hàm đại tướng. Khi sự kiện này được công bố trên Đài Tiếng nói VN, một nhà báo phương Tây hỏi Chủ tịch Hồ Chí Minh: Vì sao một lúc phong nhiều tướng tá như vậy? Việc phong cấp này dựa theo những tiêu chuẩn nào? Hồ Chủ tịch trả lời ngắn gọn: “Đánh thắng đại tá phong đại tá, đánh thắng thiếu tướng phong thiếu tướng, thắng trung tướng phong trung tướng, thắng đại tướng phong đại tướng”. Cho đến nay nguyên tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã mang quân hàm đại tướng gần 60 năm!
Sau 30 năm tiến hành chiến tranh giải phóng dân tộc, trên cương vị tổng tư lệnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp không chỉ đánh thắng một đại tướng đối phương, mà đã lần lượt đánh thắng bảy đại tướng tổng chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp và ba đại tướng tổng chỉ huy quân đội xâm lược Mỹ! Trong khi nêu cao vai trò quyết định của quần chúng nhân dân, chủ nghĩa Mác - Lênin không bao giờ phủ định vai trò của các nhân vật, của cá nhân trong lịch sử!
Một tờ báo ở TP.HCM từng viết: “Dàn nhạc hay phải có nhạc trưởng giỏi, trận đánh thắng phải có người chỉ huy tài...”, lôgic sơ đẳng đó không thể bỏ qua vì lý do “đề cao công lao tập thể”! Theo lôgic ấy và lập luận đầy sức thuyết phục của Bác Hồ khi phong quân hàm năm 1948 thì sau khi đánh thắng 10 đại tướng đối phương, tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp lẽ ra phải được phong hàm nguyên soái từ lâu! Đó cũng là nguyện vọng chung của đông đảo cựu chiến binh và tuyệt đại đa số đồng bào cả nước.
 |
| Bữa ăn của vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp |
Không phải ngẫu nhiên mà khi bình chọn danh tướng thế giới, các nhà khoa học lịch sử quân sự nhiều nước đã bình chọn hai vị thống soái của VN có chiến công nổi bật nhất tiêu biểu cho hai thời đại đó! Nhiều người cho rằng tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp xứng đáng là anh hùng dân tộc, và cùng có chung nhận xét: “Một trong muôn vàn biểu hiện sự sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh là đã phát hiện sớm và trọng dụng đúng nhân tài, chọn Võ Nguyên Giáp làm người phụ trách công tác quân sự của Đảng ta”.
- Ducan Townson, tác giả cuốn Những vị tướng lừng danh xuất bản ở London, đã viết: “Võ Nguyên Giáp là một trong 21 vị danh tướng của thế giới trong 25 thế kỷ qua, từ thời Alexandre Đại đế đến Hannibal rồi đến thời cận hiện đại với Kutudôp, Giucôp..., những người đã có chiến công tạo nên bước ngoặt của nghệ thuật chiến tranh”.
- Tân bách khoa toàn thư của nước Anh (xuất bản năm 1985) trong chuyên mục giới thiệu các danh tướng thế giới từ thời cổ đại cho đến ngày nay, cùng với Hannibal, Kutudôp, Napoléon... đã giới thiệu hai danh tướng VN là Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (tập 10, tr.88) và Đại tướng Võ Nguyên Giáp (tập 10, tr. 493-494).
- Tướng Peter Mac Donald, nhà nghiên cứu khoa học lịch sử quân sự người Anh, đánh giá: “Từ năm 1944-1975, cuộc đời của Võ Nguyên Giáp gắn liền với chiến đấu và chiến thắng, khiến ông trở thành một trong những thống soái lớn của mọi thời đại. Với 30 năm làm tổng tư lệnh và gần 50 năm tham gia chính sự ở cấp cao nhất, ông tỏ ra là người có phẩm chất phi thường trong mọi lĩnh vực của chiến tranh. Khó có vị tướng nào có thể so sánh với ông trong việc kết hợp chiến tranh du kích với chiến tranh chính qui. Sự kết hợp đó xưa nay chưa từng có”.
- G.Bonnet, trong Từ điển bách khoa toàn thư Pháp, cũng đã viết: “Là người tổ chức quân đội nhân dân, ông Giáp đã thực hiện được một sự tổng hợp độc đáo các học thuyết quân sự mácxít kết hợp nhuần nhuyễn với truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, vận dụng khôn khéo vào những điều kiện của một quốc gia có đất đai tương đối hẹp”.
- Tướng Mỹ Westmoreland thừa nhận: “Ông Giáp có tất cả những đức tính của một thống soái quân sự lớn, đó là sự quả đoán, tính kiên quyết, sức mạnh tinh thần, khả năng tập trung suy nghĩ và hành động, trí thông minh”.
- Nhà sử học quân sự Mỹ Cecil Curay, trong tác phẩm Chiến thắng bằng mọi giá - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thiên tài của Việt Nam, sau khi điểm qua quá trình chỉ huy quân đội của vị tổng tư lệnh, đã nhận xét: “Trong suốt thời gian đó, ông không chỉ trở thành một huyền thoại mà có lẽ còn trở thành một thiên tài quân sự lớn nhất của thế kỷ 20 và một trong những thiên tài quân sự lớn nhất của tất cả các thời đại... Ông Giáp là vị tướng duy nhất trong lịch sử hiện đại tiến hành chiến đấu chống kẻ thù từ thế vô cùng yếu, thiếu trang bị, thiếu nguồn tài chính, dù mới đầu trong tay chưa có quân, vậy mà vẫn liên tiếp đánh bại tàn quân của đế chế Nhật Bản, quân đội Pháp (một đế chế thực dân số 2) và quân đội Mỹ (một trong hai siêu cường thế giới)... Ông Giáp là chuyên gia hiện hữu vĩ đại nhất về chiến tranh nhân dân..., là một vị tướng hậu cần vĩ đại của mọi thời đại”.
- Bách khoa toàn thư quân sự Bộ Quốc phòng Mỹ (xuất bản năm 1993) viết: “Tài thao lược của tướng Giáp về chiến lược, chiến thuật và hậu cần được kết hợp nhuần nhuyễn với chính trị và ngoại giao... Sức mạnh hơn hẳn về kinh tế, tính ưu việt về công nghệ cùng với sức mạnh áp đảo về quân sự và hỏa lực khổng lồ của các quốc gia phương Tây đã phải khuất phục trước tài thao lược của một vị tướng từng một thời là thầy giáo dạy sử”.
Nguồn TRẦN CHIẾN THẮNG báo Tuổi Trẻ online, tháng 12-2007 .
