Từ đầu tư vào Pakistan cho tới triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan, ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc đang được cảm nhận rõ nét ở nhiều quốc gia trên thế giới. Hãng tin CNN mới đây đã có một bài viết mang tựa đề “China’s new world order” (Trật tự thế giới mới của Trung Quốc). Góc nhìn blog xin giới thiệu tới độc giả bản lược dịch của bài viết này.
Tại hội nghị thượng đỉnh mang tên “Vành đai và Con đường” diễn ra trong hai ngày 14-15/5 tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã giới thiệu với lãnh đạo và quan chức cấp cao đến từ khoảng 90 nền kinh tế sáng kiến con đường tơ lụa mới. Đây là một tuyến thương mại kết nối châu Á, châu Phi, châu Âu và xa hơn nữa thông qua rót nhiều tỷ USD cho cơ sở hạ tầng.
Được ông Tập Cận Bình khởi xướng vào năm 2013, sáng kiến “Vành đai và Con đường”, hay còn gọi là “con đường tơ lụa” mới, được xem là nhằm thiết lập một trật tự kinh tế toàn cầu mới do Trung Quốc đứng đầu.
 |
| Trung Quốc tăng tốc thâu tóm thế giới |
- KỲ 1: Đầu tư trên toàn cầu
Trên một con phố đông đúc ở thủ đô Islamabad của Pakistan, bầu không khí buổi tối đặc quánh mùi thịt cừu nướng xèo xèo trên than củi vốn quen thuộc ở nơi này. Nhưng trên con phố còn có một thứ từng là điều xa lạ: ánh đèn neon màu đỏ nhấp nháy phát ra từ một tấm biển tên nhà hàng bằng chữ Trung Quốc.
Ông Gulab Khan Shinwari, chủ nhà hàng, đứng ở lối ra vào chào đón những đoàn khách Trung Quốc nối tiếp nhau đi vào. “Nhà hàng của tôi có tên là Khyber Shinwari, nhưng mọi người ở đây gọi nó là khách sạn CPEC, bởi vì có nhiều khách Trung Quốc đến đây kể từ khi thỏa thuận được công bố”, ông Shinwari nói.
Thỏa thuận mà ông chủ nhà hàng nói đến là Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakisan, được biết đến với tên viết tắt là CPEC - kế hoạch làm dấy lên những hy vọng về sự thịnh vượng kinh tế mà Pakistan chờ đợi bấy lâu.
Là một phần trong sáng kiến “Vành đai và Con đường”, hay còn gọi là con đường tơ lụa mới của Trung Quốc, CPEC là sự kết hợp của nhiều dự án khác nhau, gồm các mạng lưới đường bộ, một dự án cáp quang, đường sắt, cảng nước sâu, mỏ than, và các trang trại năng lượng mặt trời.
Chính phủ Pakistan xem CPEC là một cơ hội lớn để phát triển kinh tế.
Đi theo con đường tơ lụa cổ kéo dài từ dãy Hymalaya ở biên giới phía Bắc của Pakistan với Trung Quốc, tới tận biển Arab, CPEC được đón nhận nhiệt tình khi được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình công bố vào năm 2015 trong chuyến thăm Islamabad.
Khi đó, ông Tập nói rằng kế hoạch này có trị giá 46 tỷ USD, tương đương khoảng 20% sản lượng kinh tế hàng năm của Pakistan.
Cùng với việc thực thi các dự án trong CPEC, Pakistan đang đón một lượng lớn người nước ngoài tới nước này sinh sống và làm việc. Theo ông Mustafa Hyder, Giám đốc Viện Nghiên cứu Pakistan-Trung Quốc, đã có khoảng 20.000 người nước ngoài tới làm việc tại Pakistan theo các dự án thuộc khuôn khổ CPEC.
Cộng đồng người nước ngoài này đã bắt đầu có những ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày ở Pakistan. Hồi tháng 4, một đoạn video quảng cáo của Shan Foods - một công ty Pakistan chuyến bán gia vị - kể câu chuyện về những người hàng xóm là người Pakistan và người Trung Quốc trở nên thân thiết vì cùng yêu thích món cơm thịt biryani. Đoạn phim quảng cáo lan truyền với tốc độ chóng mặt, được chia sẻ 59.000 lượt trên mạng Facebook chỉ sau một tuần ra mắt.
Khi làm clip này, các nhà làm phim có thể không nghĩ đến CPEC. Nhưng rõ ràng những người nước ngoài mà người dân Pakistan tương tác nhiều nhất hiện nay trong cuộc sống hàng ngày, chính là người Trung Quốc.
“Họ là láng giềng tốt nhất của chúng tôi”, ông Humayun Farooq, giám đốc phụ trách marketing của Shan Foods, nói. “Nếu đoạn quảng cáo này mang lại cho CPEC một gương mặt của con người, thì tôi rất mừng”.
Ở một nơi khác trong thành phố, người Pakistan chậm rãi nhấm nháp bia giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc và ăn món bánh bao do Amber Shen, đến từ tỉnh An Huy của Trung Quốc, sản xuất. Shen và những người Trung Quốc khác làm việc ở Islamabad thường mua thực phẩm ở một vài cửa hiệu của người Trung Quốc ở thành phố này.
Năm ngoái, một tờ báo song ngữ có tên Huashang Weekly đã ra mắt, với nhân viên là các nhà báo người Trung Quốc và người Pakistan. Mỗi tuần, tờ báo phát hành 30.000 bản, bán tại ba thành phố lớn nhất của Pakistan là Lahore, Islamabad và Karachi.
Các rạp chiếu phim ở Pakistan hiện đang chiếu bộ phim “Chalay Thay Saath” nói về một người Trung Quốc đi tìm cội nguồn của mình ở Pakistan.
“Các nhà đầu tư tư nhân Trung Quốc rất tò mò về tiềm năng ở thị trường Pakistan. Tôi muốn xóa bỏ rào cản về ngôn ngữ thông qua Huashang Weekly để các nhà đầu tư có thể hiểu rõ hơn về những gì đang diễn ra ở Pakistan”, ông Derrick Wang, giám đốc tờ báo, người đến Pakistan từ 5 năm trước, phát biểu.
Tại Islamabad, một thành phố chưa bao giờ thực sự có một khu Hoa kiều, những thay đổi này là khá lạ lùng. Tuy nhiên, việc Trung Quốc rót vốn vào Pakistan cũng có những rủi ro. Giới phân tích nói rằng Pakistan sẽ nợ Trung Quốc 90 tỷ USD nếu tất cả các dự án được triển khai. Mặc dù vậy, dường như không có dấu hiệu nào về sự phản đối Trung Quốc trên đường phố Islamabad.
Theo bà Sabina Zakir, một nhà quản lý thuộc trường Roots, thời thế đã thay đổi và Pakistan phải bắt kịp. Hệ thống trường Roots đã đưa môn tiếng Trung Quốc trở thành một môn học bắt buộc đối với học sinh từ 8 tuổi đến trung học.
“Con rồng ngủ say cuối cùng đã thức giấc”, bà Zakir nói về Trung Quốc. “Và con em của chúng tôi, tương lai của đất nước, phải có sự chuẩn bị sẵn sàng cho điều này”.
- KỲ 2: Sinh viên Trung Quốc khiến đại học Mỹ thay đổi
Cách đây 3 năm, khi xem lịch giảng dạy đầu tiên của mình tại Đại học Illinois ở Urbana-Champaign (UIUC), giáo sư kế toán người Mỹ Gregory Davis bị sốc trước số sinh viên người Trung Quốc trong lớp ông.
“Chúa ơi”, vị giáo sư nhớ lại ý nghĩ lướt qua trong đầu ông khi đó. “Làm thế nào mình có thể đọc được những cái tên này đây”.
Trước đó, ông Davis dạy học ở vùng bờ Đông và nghĩ rằng sinh viên theo học ở UIUC - ngôi trường ở thị trấn vùng Midwest vây quanh bởi những cánh đồng đậu tương và ngô - chủ yếu là người Mỹ. Nhưng ông cho biết, khóa ra trường năm nay có ít nhất 80% sinh viên là người Trung Quốc.
Từ năm 2008 đến nay, số sinh viên Trung Quốc theo học tại UIUC đã tăng 5 lần, lên con số 5.629 người. Sự gia tăng chóng mặt số sinh viên Trung Quốc ở trường này phản ánh xu hướng chung tại các trường đại học ở Mỹ, khi các trường công lập khan hiếm ngân sách mở rộng cửa cho sinh viên nước ngoài - đối tượng trả học phí cao hơn.
Không khó để nhận thấy ảnh hưởng của các sinh viên Trung Quốc đối với Urbana-Champaign, thị trấn với 207.000 dân. Các quán trà trân châu, đồ ăn Tứ Xuyên và hiệu làm tóc Trung Quốc mọc lên ở nhiều nơi. Mỗi đường phố có ít nhất 6 nhà hàng Trung Quốc.
Từ mùa thu năm 2008, số sinh viên Trung Quốc ở Mỹ đã tăng gấp hơn ba lần, lên 329.000 người. Sinh viên Trung Quốc - những người tin rằng một tấm bằng đại học Mỹ - sẽ gây ấn tượng tốt với các nhà tuyển dụng khi họ trở về nước - cũng đang làm thay đổi các lớp học ở Mỹ và cách giảng dạy của những giáo sư Mỹ như ông Davis.
“Trong một hai giờ học đầu tiên, tôi cố gắng nói với sinh viên rằng tôi hoàn toàn không có vấn đề gì với những câu trả lời sai mà các em đưa ra ở lớp, vì việc học tập sẽ giúp giải quyết vấn đề đó”, giáo sư Davis nói.
Theo bà Yingyi Ma, một nhà xã hội học đang viết một cuốn sách về sinh viên Trung Quốc theo học ở Mỹ, nói rằng đó là một trong những phương pháp giáo dục mà nhiều giáo sư khác áp dụng hiện nay. “Sự xuất hiện của các sinh viên Trung Quốc trong các lớp học thực sự đã khiến nhiều giáo sư phải điều chỉnh cách giảng dạy”, ông Ma nói.
Để tạo cầu nối giữa sinh viên Mỹ và sinh viên Trung Quốc, ông Davis yêu cầu sinh viên bản xứ và nước ngoài ngồi hòa đồng với nhau trong các dự án làm việc theo nhóm và trong lớp học, thay vì ngồi tách biệt theo sắc tộc.
Hầu hết sinh viên Mỹ hưởng ứng sự đa dạng, nhưng vẫn có một số sinh viên có cảm giác tiêu cực về sự hiện diện của một lượng lớn sinh viên Trung Quốc - vị giáo sư cho biết. Những sinh viên như vậy cảm thấy khó chịu khi sinh viên nước ngoài “chiếm chỗ” của những người bạn từ thời trung học của họ.
Về phần mình, nhiều sinh viên Trung Quốc cũng có những nỗi thất vọng riêng.
Trước khi vào đại học, Wang Dinghong tưởng tượng rằng mình sẽ có nhiều người bạn Mỹ, nhưng số lượng lớn sinh viên Trung Quốc ở trường mà cậu theo học đồng nghĩa với việc cậu sẽ có rất ít bạn Mỹ.
“Cách duy nhất để giải quyết vấn đề này, và nghe có vẻ không tốt lắm, là giảm số sinh viên Trung Quốc được nhận vào trường mỗi năm”, Wang nói.
Ông Charles Tucker, hiệu phó UIUC, nói các nhà quản lý của trưởng thấu hiểu tình trạng thiếu hòa nhập giữa sinh viên Trung Quốc và sinh viên Mỹ trong trường và đang nỗ lực để giải quyết vấn đề này.
“Sẽ không có ai học được gì nếu không có sự dạy dỗ của người thày và không có sự nỗ lực của sinh viên. Tương tự, sẽ không có sự học hỏi văn hóa hay hội nhập văn hóa nếu không có những nỗ lực mang tính hệ thống và nỗ lực của các cá nhân”, ông Tucker nói.
Bà Ma thì cho biết các trường đại học ở Mỹ đã bàn nhiều về sự thiếu hòa nhập của sinh viên Trung Quốc với sinh viên bản xứ, nhưng hầu như chưa có trường nào tìm ra cách để khắc phục.
Đây là một vấn đề rất quan trọng. Theo bà Ma, đối với sinh viên Trung Quốc, sự thiếu hòa nhập đồng nghĩa với sinh viên Trung Quốc để mất một cơ hội thực sự đắm mình trong văn hóa Mỹ và có thể nói chuyện trơn tru trong những cuộc trò chuyện bằng tiếng Anh đầy tiếng lóng với bạn đồng học người Mỹ.
Trong khi đó, sinh viên Mỹ mất đi một cơ hội để tìm hiểu về văn hóa của một cường quốc đang nổi lên.
Còn đối với trường đại học, sinh viên ra trường mà không có nhiều cảm nhận về tinh thần của ngôi trường họ đã theo học sẽ khó trở thành những đại sứ tốt nhất cho trường khi họ về nước.
Ảnh hưởng của Trung Quốc đối với các trường đại học ở Mỹ cũng được cảm nhận bởi 110 viện Khổng Tử mà nước này mở ở Mỹ. Mục tiêu của Trung Quốc khi mở các viện Khổng Tử là quảng bá văn hóa và ngôn ngữ của mình ở nước ngoài, cho dù nhiều tổ chức của Mỹ đã cắt đứt quan hệ với các viện này do lo ngại có những kế hoạch ý thức hệ ẩn giấu.
Song, giáo sư Davis nói rằng sự đa dạng xét cho cùng sẽ đem lại lợi ích cho tất cả sinh viên.
“Có nhiều bức tường được dựng lên trong lớp học”, ông nói. “Nhưng nếu các bạn thực sự dành thời gian để phá bỏ những bức tường đó, thì lớp học và môi trường học tập sẽ trở thành một nơi tốt đẹp hơn nhiều”.
Source: CNN/VnEconomy
